Skoro trafiłaś na tę stronę internetową, to najprawdopodobniej dowiedziałaś się, że Ty lub bliska Ci osoba ma nowotwór piersi.&nbsp;Towarzyszą Ci różne emocje – niepewność, strach, boisz się tego, co dla Ciebie i dla Twoich bliskich oznacza diagnoza, zastanawiasz się, jak będzie wyglądać leczenie i jaki przyniesie skutek?&nbsp;Jeśli zdiagnozowany podtyp nowotworu piersi, we wczesnym stadium okazał się HER2 dodatni, to mamy dla Ciebie dobrą wiadomość – wczesnego raka piersi HER2 dodatniego można wyleczyć!Kampania „Wylecz raka piersi HER2+” powstała z myślą o kobietach, które właśnie dowiedziały się, że chorują na ten podtyp nowotworu. Jej celem jest edukacja oraz wsparcie chorych i ich bliskich już od momentu diagnozy.Organizatorami kampanii są: Federacja Stowarzyszeń Amazonki, Fundacja OnkoCafe, Polskie Amazonki Ruch Społeczny oraz Fundacja OmeaLife.Kampania jest realizowana z grantu edukacyjnego przekazanego przez firmę Roche Polska, partnera kampanii.&nbsp;

Witaj na stronie kampanii Wylecz raka piersi HER2+

Dolnośląskie Centrum Psychilogii i Rehabilitacji

Wojewódzkie Centrum Szpitalne Kotliny Jeleniogórskiej

Fundacja Onkologiczna dum spiro-spero

Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzozowie

Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka

Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu

Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi

Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy

Wojskowy Instytut Medyczny

Opolskie Centrum Onkologii im. prof. T. Koszarowskiego

Szpitale Pomorskie im. PCK

Centrum Chorób Piersi Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Centrum Medycyny Nieinwazyjnej

Copernicus Mamma Centrum Wojewódzkie Centrum Onkologii

Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach

Świętokrzyskie Centrum Onkologii

Wojewódzki Szpital Zespolony w Elblągu

Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie

Zachodniopomorskie Centrum Onkologii

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy

Miedziowe Centrum Zdrowia

Regionalny Szpital Specjalistyczny “LATAWIEC” w Świdnicy

Specjalistyczny Szpital im. dra Alfreda Sokołowskiego

4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ

Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu

Wielospecjalistyczny Szpital – SPZOZ w Zgorzelcu

Regionalne Centrum Onkologii, Szpital im. Prof. Franciszka Łukaszczyka

Regionalny Szpital Specjalistyczny

Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli

Lubuski Ośrodek Onkologii

SP Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki

Nu-Med

Salve Medica

Regionalny Ośrodek Onkologiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika

Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii I Traumatologii im. M. Kopernika

Instytut Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie

Szpital Specjalistyczny im. Henryka Klimontowicza

Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera

Szpital Specjalistyczny im J. Śniadeckiego

Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza

Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie – Klinika Onkologii i Hematologii

Europejskie Centrum Zdrowia Otwock Szpital im. Fryderyka Chopina

Klinika Onkologii CSK WAM

NZOZ Mazowiecki Szpital Onkologiczny Uczelni Warszawskiej im. Marii Skłodowskiej-Curie

MAGODENT Sp. z o.o. Szpital Elbląska

MAGODENT Sp. z o.o. Szpital Onkologiczno-Kardiologiczny z poradniami i pracowniami specjalistycznymi oraz POZ

MAGODENT Sp. z o.o. Szpital Onkologiczny z poradniami i pracowniami specjalistycznymi

Mazowiecki Szpital Specjalistyczny

Radomskie Centrum Onkologii

Szpital im Świętej Rodziny

Mazowiecki Szpital Wojewódzki im. św. Jana Pawła II w Siedlcach Siedleckie Centrum Onkologii

Wojewódzki Ośrodek Onkologii Opolskie Centrum Onkologii im. prof. Tadeusza Koszarowskiego

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny-Podkarpackie Centrum Onkologii

Centrum Medyczne Mrukmed

Wojewódzki Szpital im. Zofii z Zamojskich

Wojewódzki Szpital im. Św. Ojca Pio

Białostocki Ośrodek Onkologiczny im. Marii Skłodowskiej Curie

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii AM

Szpital Morski im. PCK

Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdańsku - Budynek A

Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdańsku -  Budynek B

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka w Słupsku

Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie Sp. z o.o.

Beskidzkie Centrum Onkologii im. Jana Pawła II

Beskidzkie Centrum Onkologii, Oddział Dzienny Chemioterapii

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach

Katowickie Centrum Onkologii

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny ŚUM w Katowicach

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne ŚUM w Katowicach

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 4

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. NMP

Zagłębiowskie Centrum Onkologii

SP Zakład Opieki Zdrowotnej MSW z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie

Wojewódzki Szpital Zespolony

Ars Medical

Centrum Medyczne HCP

Pleszewskie Centrum Medyczne

Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego

Katedra Onkologii AM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Wojewódzki Szpital Matki i Dziecka

Szpital Wojewódzki im. M. Kopernika w Koszalinie

Stowarzyszenie Wspierania Onkologii „UNICORN”

Fundacja Onkocafe

Polskie Amazonki Ruch Społeczny

Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych

Alivia – Fundacja Onkologiczna Osób Młodych

Fundacja Rak'n'Roll – Wygraj życie

Aktualności

Diagnostyka.svg

Diagnostyka

Leczenie_przedoperacyjne.svg

Leczenie przedoperacyjne

Operacja.svg

Operacja

Leczenie_pooperacyjne.svg

Leczenie pooperacyjne

Leczenie_rozsianego_raka_piersi.svg

Leczenie rozsianego raka piersi

Wsparcie_i_rehabilitacja.svg

Wsparcie i rehabilitacja

Rak piersi

Przydatne adresy

O organizatorach

Historie pacjentek

Prawa pacjenta

dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld

Co oznaczają plusy przy receptorze HER2 w wyniku badania histopatologicznego?

Co oznacza litera „G” w wyniku badania histopatologicznego?

Co oznaczają litery TNM w wyniku badania histopatologicznego

Prof. dr hab. n. med. Rafał Matkowski

Jakie są rodzaje biopsji i czym się różnią?

prof. dr hab. n. med. Rafał Matkowski

Jaka jest różnica między biopsją gruboigłową a biopsją mammotomiczną?

Czy źle dobrany biustonosz może mieć wpływ na wystąpienie raka piersi?

Jakie są przyczyny występowania raka piersi?

Wyróżniamy różne podtypy raka piersi. Jednymi z nich są: podtyp luminalny i nieluminalny. Czym różnią się one od siebie? Wyjaśnia dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld, onkolog z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.&nbsp;

Czym różni się podtyp luminalny A od podtypu luminalnego B raka piersi?

Na temat raka piersi krąży wiele prawd i mitów – które z nich są prawdziwe? Czy antykoncepcja hormonalna zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi? Na to pytanie odpowiada dr n. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii.

Czy antykoncepcja hormonalna zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi?

Czy stosowanie antyperspirantów i dezodorantów może mieć wpływ na powstanie raka piersi?

Czy rak piersi może się rozwinąć w wyniku urazu?

Na temat raka piersi krąży wiele mitów. Dr n. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii odpowiada na pytanie, czy kobiety o małych piersiach są mniej narażone na ryzyko wystąpienia raka piersi.

Czy kobiety o małych piersiach są mniej narażone na wystąpienie raka piersi?

prof. dr hab. n. med. Rafał MatkowskiZnacznik to narzędzie, które umożliwia identyfikację zmiany w piersi. Jest on wszczepiany w trakcie biopsji i pozwala na znalezienie miejsca wystąpienia guza w piersi po leczeniu przedoperacyjnym.&nbsp;

Jakie zastosowanie ma znacznik w leczeniu raka piersi?

poster-diagnostyka-1-1.png

 Jak i kiedy wykonywać samobadanie piersi? – film instruktażowy (animacja) 

Jak i kiedy wykonywać samobadanie piersi - podpowiada Adrianna Sobol z Fundacji Onkocafe

poster-diagnostyka-1-2.png

Jakie są podtypy raka piersi?

dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

poster-diagnostyka-1-3.png

Znalazłam u siebie guzek - co dalej?

poster-diagnostyka-1-4.png

Zielona karta DiLO

Od czego zależy powodzenie terapii?

Dlaczego to ważne, aby chore wiedziały jaki mają typ nowotworu?

Zrzut ekranu 2021-07-20 o 16.02.05.png

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Może dotknąć każdą kobietę, bez względu na wiek czy przypadki zachorowań na nowotwory w rodzinie. Zdrowy tryb życia – dieta i ruch zmniejszają ryzyko choroby, ale jej nie zapobiegają. Dzięki wykonywaniu regularnie badań profilaktycznych choroba nowotworowa może zostać wykryta we wczesnym stadium, kiedy szanse na jej wyleczenie są największe.<ul><li>Samobadanie – samobadanie piersi powinnaś wykonywać regularnie, minimum raz w miesiącu. Najlepszy czas na to badanie to 2-3 dni po menstruacji, aby uniknąć nadwrażliwości brodawek i tkliwości piersi. Jak to robić? Stań przed lustrem i zacznij od dokładnego obejrzenia swojego biustu. Później zmień pozycję – najpierw oprzyj ręce na biodrach, a po chwili umieść ręce za głową. Co powinno Cię zaniepokoić? Asymetria piersi, zaciągnięcia, zaczerwienienie skóry, wciągnięcie lub owrzodzenie brodawki czy wyciek z sutka. Kolejnym elementem jest badanie dotykowe (czyli palpacyjne) – najwygodniej jest je wykonywać pod prysznicem, bo gdy skóra jest namydlona, to łatwiej jest wyczuć wszelkie zmiany. Lewą rękę połóż z tyłu głowy, a trzema środkowymi palcami prawej ręki zacznij naciskać lewą. Badaj pierś wykonując ruchy okrężne w każdym kierunku, nie pomijając żadnego obszaru na piersi, ani dołów pachowych. Później zamień ręce i badaną pierś. Badanie możesz również wykonywać na leżąco, wówczas musisz dodatkowo pamięć o podłożeniu ręcznika zwiniętego w rulon pod bark i włożeniu ręki pod głowę – gdy badasz np. lewą pierś, umieść za głową lewą rękę, a ręcznik pod prawy bark. Na początku samobadanie może wydawać się trudne, ale z upływem czasu nauczysz się odczytywać swoje piersi. Gdybyś zaobserwowała lub poczuła jakąś zmianę – udaj się do lekarza ginekologa. Badaniu palpacyjnemu powinnaś także poddać się na wizycie u lekarza ginekologa.</li></ul><figure class="image"><img src="/uploads/OBJAWY_ed94653437.png"></figure>&nbsp;Czy wiesz, że… co druga (tj. 50,4%) kobieta w wieku 30-39 lat nie badała jeszcze nigdy swoich piersi pod kątem ewentualnego nowotworu? Tymczasem prawie 60% Polek uważa, że pacjentki powinny same pamiętać o badaniach i systematycznie je wykonywać.<figure class="image"><img src="/uploads/infografika_profilaktyka1_1_a4b3c57bb1.png"></figure><ul><li>Mammografia – to bezbolesne badanie przy użyciu promieni rentgenowskich, które pozwalają na uwidocznienie całej anatomii sutka, dzięki czemu widać, czy w piersi zachodzą jakieś zmiany. Warto wiedzieć, że ilość promieni emitowanych przez mammograf jest zupełnie bezpieczna dla naszego zdrowia. Jak wygląda to badanie? Radiolog umieszcza każdą z piersi na stoliku mammografu i dociska delikatnie za pomocą płytki z przejrzystego tworzywa. Dzięki takiemu unieruchomieniu piersi mamy pewność, że obraz będzie wyraźny. Ostatnim elementem badania jest wykonanie przez radiologa zdjęcia rentgenowskiego. Całe badanie trwa zaledwie kilka minut!</li></ul><figure class="image"><img src="/uploads/infografika_profilaktyka2_a030031709.png"></figure>Najlepszym czasem na wykonanie badania mammograficznego jest 5-10 dzień cyklu. W czasie miesiączki lub bezpośrednio przed nią piersi mogą być wrażliwe na dotyk i badanie może być niekomfortowe, ale niebolesne. Z kolei kobiety po menopauzie mogą wykonywać badanie w dowolnym dniu. Mammografia powinna być wykonywana raz na dwa lata, a u kobiet po 50 r.ż. – raz na rok.W Polsce profilaktyczne badanie mammograficzne przysługuje kobietom w wieku od 50 do 69 lat. Bezpłatnie mogą skorzystać z niego panie, które przez ostatnie dwa lata nie miały wykonanej mammografii oraz nigdy nie chorowały na raka piersi lub otrzymały po pierwszym badaniu mammograficznym pisemne wskazanie do ponownego badania po upływie 12 miesięcy.Kobiety, które nie kwalifikują się do programu mogą takie badanie wykonać na podstawie skierowania od specjalisty – ginekologa lub onkologa. Jeśli lekarz nie proponował Ci badania mammograficznego – zapytaj go o skierowanie. Masz prawo wykonać takie badanie bezpłatnie raz na dwa lata.<ul><li>USG piersi/badania ultrasonograficzne – badanie ultradźwiękami, które pozwala obejrzeć na monitorze tkankę łączną, przewody mleczne oraz pachowe węzły chłonne. Aparat ultrasonograficzny umożliwia wykrycie już kilkumilimetrowych zaledwie zmian. Podczas badania pacjentka leży na plecach z rękami założonymi za głową. Na skórę piersi lekarz nakłada żel, który umożliwia lepsze przekazanie fal między tkankami piersi, a głowicą USG. Następnie lekarz będzie poruszał głowicą USG na skórze piersi, aby uzyskać obraz. Po badaniu, które trwa do kilkunastu minut, kobieta otrzymuje ligninę, żeby mogła zetrzeć żel. Tak jak w przypadku mammografii badanie jest zupełnie bezbolesne, a żeby uniknąć dyskomfortu związanego z tkliwością piersi, najlepiej wykonywać je między 1, a 10 dniem cyklu. USG również powinno być wykonywane regularnie – u kobiet w wieku 25-35 lat, co rok, a u kobiet 36-65 lat, raz na pół roku.</li></ul>&nbsp;Warto pamiętać:<ul><li>Wynik jednej metody nie daje 100%, co do stanu zdrowia naszych piersi. Lekarze zwracają uwagę, że najlepsze rezultaty w diagnostyce nowotworu piersi daje połączenie przynajmniej dwóch metod.</li><li>Badaniu mammograficznemu oraz USG piersi powinny częściej poddawać się kobiety z grupy ryzyka: u których ktoś w rodzinie chorował na nowotwór, pacjentki z wykrytą mutacją genów BRCA1 i BRCA2 (taka mutacja oznacza bardzo duże ryzyko wystąpienia nowotworu piersi lub jajnika) oraz kobiety przyjmujące antykoncepcję przez wiele lat.</li></ul>Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed molestie elit sed tortor facilisis semper. Nulla facilisi. Pellentesque non aliquet erat. Nam ac ipsum urna. Vestibulum in dapibus ex. 

Profilaktyka

Gruszfeled_2.png

Raka piersi rozpoznaje się na podstawie badania histopatologicznego oraz obrazowego. Badanie histopatologiczne polega na pobraniu tkanki guza za pomocą biopsji. Należy pamiętać, że rozpoznanie raka piersi jest możliwe tylko i wyłącznie dzięki biopsji gruboigłowej [więcej o rodzajach biopsji przeczytasz <a href="/rak-piersi/diagnostyka/biopsja">tutaj</a>].Wynik badania histopatologicznego – biopsji musi zawierać takie informacje jak:<ul><li>czy jest to inwazyjny rak piersi – czyli, czy występują przerzuty nowotworu do innych narządów.</li><li>jaki jest podtyp raka piersi – najczęściej występującym jest rak przewodowy – występuje u ok. 70% chorych; u ok. 20% chorych diagnozuje się raka bez specjalnego typu tzw. NST (z ang. No Special Type) lub zrazikowy. Pozostałych kilka procent to inne, bardzo rzadkie podtypy.</li><li>stopień złośliwości nowotworu – określa się go w 3-stopniowej skali: – G1 – nowotwory najmniej złośliwe, czyli najwolniej rosnące; – G2 – typ pośredni – G3 – nowotwory najbardziej złośliwe, szybko rosnące i najczęściej dające przerzuty.</li></ul><figure class="image"><img src="/uploads/diagnostyka_raka_piersi_77f0187432_e320029d7d.png"></figure><ul><li>stan receptorów/podtyp biologiczny – ich określenie jest bardzo istotne w całym rozpoznaniu, ponieważ to od nich zależy dobór metody leczenia. Informację o typie nowotworu daje wynik badania histopatologicznego materiału, który został uzyskany z biopsji gruboigłowej.</li><li>Rozróżniamy receptory: – hormonalne – estrogenowe i progesteronowe – ich obecność warunkuje zastosowanie jednej z metod leczenia jaką jest hormonoterapia.</li></ul>– HER2 – to białko receptorowe zaangażowane w przekazywanie komórkom sygnałów związanych z kontrolą ich wzrostu i funkcjonowania. Występowanie białka HER2 jest związane z agresywniejszym wzrostem nowotworu. Jeśli występuje u Ciebie nadmiar białka HER2, to mówimy, że jest to rak piersi HER2 dodatni. Ten typ nowotworu występuje u ok. 18-20% chorych, a jeśli nie masz tego receptora, to rak jest HER2 ujemny. Receptor HER2 należy do rodziny HER, w skład której wchodzą cztery receptory: HER1, HER2, HER3 i HER4. Każdy z nich ma inną rolę do spełnienia. – Parametr Ki-67 – jego wynik biopsji świadczy o agresywności nowotworu. Skala Ki67 odzwierciedla m.in. szybkość podziałów komórkowych – im wyższy jest Ki67 tym komórka nowotworowa szybciej się dzieli, szybciej rośnie, więcej jest takich dzielących się komórek, ale to znaczy również, że komórki lepiej zareagują na zastosowaną chemioterapię.Na wyniki badania histopatologicznego czeka się zazwyczaj od jednego do trzech tygodni.&nbsp;Rodzaje badań obrazowych: Część z niżej wymienionych badań, jak mammografia czy USG, wykonuje się w ramach profilaktyki przeciwnowotworowej. Na etapie diagnostyki te badania zostają powtórzone.<ul><li>Mammografia – powinna być wykonywana zawsze w obu piersiach. Pozwala na ocenę wielkości guza oraz czy nie jest to rak wieloogniskowy (co oznacza, że występują liczne zmiany w jednej piersi).</li></ul>Dlaczego mammografia powinna dotyczyć obu piersi, a nie tylko tej, w której jest nowotwór? Ponieważ, po pierwsze – nowotwór może być jednoczasowo obustronnym rakiem piersi, a po drugie – w jednej piersi pacjentka może mieć kilka ognisk raka. Może się nawet zdarzyć, że mogą to być nowotwory o różnym podtypie biologicznym (nawet 3 różne w jednej piersi!).Standardem jest, że jeśli mammografia wykaże dwa ogniska nowotworowe, to trzeba wykonać dwie biopsje. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy drugi guz jest za mały, żeby wykonać biopsję gruboigłową lub guzy są położone zbyt blisko siebie – wówczas drugiego badania się nie wykonuje.Mammografię należy wykonać zawsze w ramach diagnostyki nowotworu. Jeśli podejrzewamy raka wieloogniskowego można wykonać mammografię z tomosyntezą &nbsp;i z podaniem kontrastu (czyli tzw. CENZ – mammografia 3D prześwietlająca pierś milimetr po milimetrze, układając ją pod różnymi kątami. Pozwala na uzyskanie 400 zdjęć piersi w trakcie jednego badania, podczas gdy dzięki klasycznej mammografii uzyskuje się 4 zdjęcia. Niestety, mammografię 3D z tomosyntezą wykonuje mała liczba ośrodków w Polsce ze względu na kosztowną aparaturę. &nbsp;Aby rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z nowotworem wieloogniskowym wykonuje się też rezonans magnetyczny piersi. Dzięki tym badaniom uniknie się błędu podczas kwalifikacji pacjentki do zabiegu operacyjnego.<ul><li>USG – pozwala ocenić, czy pacjentka ma również przerzuty do węzłów chłonnych. Czasem, jeśli węzły chłonne są widocznie powiększone, wykonuje się biopsję cienkoigłową podejrzanego węzła chłonnego w pasze. Wystąpienie przerzutów również wpływa na dobór metody leczenia.</li><li>RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej – to badania dodatkowe, które wykonuje się u kobiet z bardzo zaawansowanym nowotworem, czyli gdy guz w piersi jest duży, występują przerzuty do węzłów chłonnych.</li><li>Scyntygrafia kości, tomografia komputerowa albo badanie PET – kolejne badania wykonywane w przypadku bardzo zaawansowanego nowotworu. Decyzję o rozszerzeniu diagnostyki na całe ciało, aby wykluczyć przerzuty odległe, podejmuje lekarz prowadzący na podstawie podtypu biologicznego, stanu pacjentki, wyników badań krwi, zgłaszanych przez pacjentkę dolegliwości i przede wszystkim na podstawie zaawansowania raka – większy guz oznacza większe prawdopodobieństwo wystąpienia przerzutów. Przy bardzo małych guzach (np. 1 cm) nie zaleca się wykonywania tomografii czy PETu, ponieważ przy tak małym guzie wystąpienie przerzutów odległych jest bliskie 0 – warto o tym pamiętać i nie obawiać się przerzutów odległych przy małym guzie.</li><li>Badanie krwi – pozwala ocenić możliwość przeprowadzenia zabiegu operacyjnego czy chemioterapii itp.</li><li>Badanie EKG i echo serca – te badania wykonuje się w niektórych przypadkach, aby ocenić czy pacjentka kwalifikuje się do potencjalnego przyjmowania leków, po których mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak np. kardioktoksyczność.</li></ul>Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

<figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=EMITOE4o7Zs&amp;t"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/EMITOE4o7Zs" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>Jeżeli mammografia lub USG wykazała zmiany w piersi, czekają Cię kolejne badania, które ocenią, jakiego typu są to zmiany. Biopsja piersi to badanie, które umożliwia precyzyjną diagnostykę zmian w piersi. Lekarz dzięki badaniu USG namierza zmianę i wprowadza do niej przez skórę igłę, którą pobiera wycinek tkanki ze środka guza, potrzebny do przeprowadzania dalszych badań. Biopsja nie jest bolesna – wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym, a kobieta nie wymaga po niej hospitalizacji. Wyróżniamy biopsję cienko i gruboigłową, a także chirurgiczną oraz mammotoniczną.&nbsp;<ul><li>Biopsja cienkoigłowa – polega na pobraniu tkanek ze środka guza za pomocą cienkiej igły (0,6-0,7 mm. Ten rodzaj biopsji wykonuje się, gdy w badaniach obrazowych (mammografii lub USG) zostanie wykryta zmiana w piersi. Cienka igła umożliwia pobranie jedynie materiału komórkowego. Jednak jest on niewystarczający, aby jednoznacznie dokonać pełnej oceny diagnostycznej, na co z kolei pozwala biopsja piersi gruboigłowa. Biopsja piersi cienkoigłowa służy tylko do tego, żeby, uzyskać informacje, czy w danym guzku, np. w węźle chłonnym, są komórki nowotworowe – na tej podstawie uzyskujemy także informację, czy są przerzuty w węzłach chłonnych. Wyniki biopsji cienkoigłowej otrzymuje się zwykle w ciągu 2-3 dni.</li><li>Biopsja gruboigłowa – standard w diagnostyce raka piersi. W tym rodzaju biopsji do pobrania materiału używa się grubszej igły (od 12 mm), która pozwala na pobranie większych wycinków materiału (w tym fragmentu guza). Pomimo że igła jest grubsza, pacjentka dzięki znieczuleniu nie odczuwa żadnego dyskomfortu. Biopsja piersi gruboigłowa pozwala jednoznacznie stwierdzić obecność komórek nowotworowych, określić typ histologiczny oraz ocenić ekspresję receptora HER2, receptorów hormonalnych (estrogenowych i progesteronowych) i wiele innych parametrów. Wyniki biopsji gruboigłowej - na podstawie tych wszystkich informacji zostaje dobrane najbardziej optymalne leczenie.</li></ul><figure class="image"><img src="/uploads/infografika_biopsja_f54fb9db0a_dd05e15a7c.png"></figure>Warto wiedzieć!Biopsja cienkoigłowa to szybka i mało uciążliwa metoda, ale nie jest tak dokładna, jak biopsja gruboigłowa, ponieważ nie dostarcza informacji o stanie receptorów. Ta informacja jest konieczna do wyboru odpowiedniego leczenia. Szacuje się, że ok. 20% wyników pobranych za pomocą biopsji cienkoigłowej jest fałszywych! Dlatego odchodzi się od biopsji cienkoigłowej na rzecz biopsji gruboigłowej.<figure class="image image_resized" style="width:67.51%;"><img src="/uploads/BIOPSJA_8681c68e8b.png"></figure><ul><li>Biopsja chirurgiczna (otwarta) – jest stosowana znacznie rzadziej niż biopsja cienko czy gruboigłowa – powinna być wdrażana dopiero wtedy, kiedy były wykonane obie biopsje lub badania obrazowe, ale nadal nie można określić charakteru guza. Ten rodzaj biopsji przeprowadza się na bloku operacyjnym, w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. W porównaniu do wyżej opisanych biopsji, ta jest zabiegiem operacyjnym i jak każdy – jest obarczony możliwymi powikłaniami, dlatego nie powinno się stosować tej biopsji zamiast dwóch poprzednich.</li><li>Biopsja mammotomiczna – to jedna z najnowocześniejszych metod, która wymaga specjalnego sprzętu – mammotomu. Wykonuje się ją nie tylko pod kontrolą USG, ale również przy pomocy mammografii cyfrowej. Igła używana przy tym rodzaju biopsji ma kształt rurki, dzięki czemu lekarz ma możliwość wycięcia i pobrania zmienionych tkanek.</li></ul>&nbsp;Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

Biopsja

<figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=rnfAtX3E4z8"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/rnfAtX3E4z8" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>Dowiedziałaś się, że masz raka piersi, ale umiejscowienie raka lub rozmiar guza to nie jedyne informacje, które powinnaś znać. Ważne, abyś miała świadomość, jaki masz podtyp nowotworu. Określenie podtypu jest bardzo ważne, ponieważ na jego podstawie dobierane jest najlepsze dla Ciebie leczenie. Dlatego upewnij się, że miałaś badania oznaczające receptory hormonalne: estrogenowe i progesteronowe, receptor HER2 oraz wskaźnik proliferacji Ki-67 [o tych badaniach możesz przeczytać tutaj]. Wiedza o podtypie nowotworu pozwoli Ci aktywnie uczestniczyć w planowaniu Twojego leczenia – szukaj informacji o najlepszych metodach w konkretnym podtypie i nie bój się pytać o nie lekarza. Podtypów raka piersi jest kilka:&nbsp;<ul><li>Rak hormonozależny (luminalny) – najczęściej występujący, bo dotyczy ponad 70% zdiagnozowanych kobiet. W przypadku tego typu raka stwierdza się obecność receptorów hormonalnych. Leczenie opiera się głównie na hormonoterapii. Czasem stosowana jest też chemioterapia lub radioterapia.</li><li>HER2 dodatni – dotyka ok. 18-20% kobiet z rakiem piersi. Z jednej strony – to agresywna postać nowotworu, który szybko się rozwija i częściej daje przerzuty, ale z drugiej strony – dobrze reaguje na terapię celowaną (tj. dobraną do rodzaju nowotworu, aby była jak najbardziej skuteczna dla pacjentki). W przypadku tego podtypu ważne jest zastosowanie terapii anty-HER2. Warto wiedzieć, że obok leku, którego pojawienie się kilkanaście lat temu zmieniło leczenie i rokowania chorych z HER2 dodatnim rakiem piersi, tzw. pojedynczej blokady, pojawiła się dla tych chorych nowa opcja. Do znanego już leku dodaje się drugi lek i dzięki temu połączeniu uzyskujemy podwójną blokadę agresywnego receptora HER2.&nbsp;</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:35.1%;"><img src="/uploads/Komorka_07c8b24a8d.png"></figure><ul><li>Potrójnie ujemny rak piersi – najrzadziej występujący rodzaj nowotwóru piersi. U pacjentek z tym typem nowotworu brak jest receptorów hormonalnych i receptorów HER2. To bardzo agresywny rodzaj nowotworu piersi , który wymaga bardzo intensywnej terapii.</li></ul><figure class="image"><img src="/uploads/CYCKI_48d9fa0935.png"></figure>Czy wiesz, że…&nbsp;Jeszcze do niedawna (ok. 4-5 lat temu) wszystkie kobiety z rakiem piersi były kierowane do zabiegu chirurgicznego? Dzięki odkryciu podtypów raka możliwe jest lepsze, bardziej dostosowane leczenie i dziś już wiadomo, że w typach źle rokujących (np. HER2 dodatni) znacznie lepsze wyniki terapii osiąga się, kiedy zaczyna się ją od chemioterapii skojarzonej z innymi lekami. Dopiero po odpowiedzi na takie leczenie (czyli zmniejszenie się guza), wykonuje się zabieg chirurgiczny.&nbsp;Do gorzej rokujących nowotworów zalicza się rak potrójnie ujemny oraz HER2 dodatni. W tych przypadkach do nawrotu choroby i przerzutów może dochodzić częściej niż w przypadku hormonozależnego raka piersi. Jednak w przypadku HER2 dodatniego raka piersi w ostatnich latach nastąpił postęp, jeśli chodzi o jego leczenie, dzięki czemu wydłuża się czas przeżycia bez nowotworu. A w przypadku wczesnego raka piersi możemy mówić o wyleczeniu.&nbsp;Dzięki skutecznym lekom, wczesnego HER2 dodatniego raka piersi możemy całkowicie wyleczyć!&nbsp;Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

Podtypy raka piersi

dr-Wojciech-Olszewskitlo-2.png

Rola patomorfologa jest kluczowa. To on ocenia materiał i ustala wynik histopatologiczny, bez którego nie można rozpocząć leczenia onkologicznego.&nbsp;Nawet jeśli wcześniej obraz radiologiczny, mammografia, USG lub obraz kliniczny wydawały się jednoznacznie wskazywać na zmiany nowotworowe (o charakterze łagodnym lub złośliwym), to jednak nie dają one 100% pewności. Dlatego właśnie trzeba wykonać badanie histopatologiczne. Aby je przeprowadzić, od pacjentki zostaje pobrany materiał tkankowy lub komórkowy, który poddaje się ocenie. Dopiero na podstawie otrzymanego wyniku lekarz patomorfolog potwierdza obecność komórek nowotworowych. Jeśli nie ma konieczności wykonania dodatkowych badań, można ustalić ostateczne rozpoznanie.&nbsp;<figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:43.81%;"><img src="/uploads/analityk_2_632c59772d.png"></figure>Dodatkowe badania konieczne są np.wtedy, gdy wyniki badania histopatologicznego potwierdzą raka piersi we wczesnym stadium. Wtedy zleca się wykonanie dodatkowych 4 elementów, niezbędnych do oceny:&nbsp;<ul><li>statusu receptorów ER;</li><li>statusu receptorów PgR;</li><li>ekspresji receptora HER2</li><li>indeksu Ki67 – markera świadczącego o tym, jak szybko dzielą się komórki nowotworowe.</li></ul>Dopiero posiadając wszystkie powyższe informacje wraz ze stopniem zaawansowania klinicznego onkolog może podjąć decyzję o sposobie leczenia – czy od razu zastosować leczenie przedoperacyjne (chemioterapię i/lub leczenie celowane) czy jednak skierować pacjentkę na operację i dopiero po zabiegu zastosować leczenie systemowe. Może się również tak zdarzyć, że lekarz zleci kolejne badania, jeśli wynik histopatologiczny nie jest jednoznaczny.&nbsp;Jak powinien wyglądać wynik badania biopsji gruboigłowej?&nbsp;Przede wszystkim wyniki badania biopsji gruboigłowej powinny zawierać opis w języku polskim. Powinien być on na tyle obszerny i czytelny, aby jego interpretacja nie budziła wątpliwiości zarówno klinicystów, jak i pacjentki. Dopuszcza się także opis w języku łacińskim lub angielskim. Powinny być one jednak sporządzone w języku urzędowym danego kraju, czyli w Polsce powinniśmy posługiwać się językiem polskim.&nbsp;Jeśli chodzi o zawartość wyniku badania histopatologicznego – na stronie Polskiego Towarzystwa Patologów znajduje się opracowany (i zalecany) szablon, który zawiera wszystkie elementy wymagane dla prawidłowego opisu. Warto wspomnieć, że w ciągu ostatniach 10 lat te opisy zostały bardzo ustandaryzowane, co jest widoczne zwłaszcza w dużych ośrodkach.&nbsp;Jakie informacje powinny na pewno znaleźć się na wyniku biopsji gruboigłowej? Określenie rodzaju wykonanego badania.&nbsp;<ul><li>BG (ang.CB ) – biopsja gruboigłowa, którą wykonuje się najczęściej, gdy jest podejrzenie raka naciekającego.</li><li>VAB – biopsja gruboigłowa wspomagana próźnią (wykonywana, gdy jest podejrzenie raka in situ – nie ma guza, ale są mikrozwapnienia lub inny podejrzany obszar).</li></ul>Określenie typu histologicznego:&nbsp;<ul><li>rak naciekający bez specjalnego typu (przewodowy)</li><li>rak zrazikowy</li><li>rak mikroinwazyjny</li><li>inny</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:14.51%;"><img src="/uploads/mikroskop_845f17be14.png"></figure>Rak naciekający i zrazikowy różnią się obrazem mikroskopowym. Zwykle w raku zrazikowym komórki są drobniejsze i bardziej rozproszone. W rakach bez specjalnego typu komórki są większe i tworzą najczęściej grupy.&nbsp;&nbsp;Pacjentka z HER2-dodatnim rakiem piersi najczęściej będzie mieć nowotwór bez specjalnego typu (naciekający, NST).&nbsp;Rak mikroinwazyjny ma naciek do 1 mm. Przy tak małym naciekaniu patomorfolodzy nie są w stanie określić, jaki dokładnie typ histologiczny ma nowotwór.&nbsp;Stopień złośliwości:&nbsp;To bardzo ważny parametr, bo określa dalsze postępowanie. Tkanka zajęta przez nowotwór może być podobna do prawidłowej tkanki, z której ten rak się wywodzi lub zupełnie się od niej różnić. Im większa jest różnica między tymi tkankami, tym większy jest stopień złośliwości nowotworu. Ten z kolei określa się jako: G1, G2 lub G3.&nbsp;G1 – w tym stopniu, komórki raka są najbardziej podobne do tkanki, z której powstały (prawidłowej tkanki piersi), czyli stopień złośliwości jest mniejszy. Stopień G3 określa się, gdy różnica między tkankami nowotworu, a zdrowymi jest bardzo duża, co oznacza raki potencjalnie najbardziej złośliwe. Kiedyś uważano, że raki w stopniu G1 mają najlepsze rokowania, a G3 najgorsze. Jednak dzięki rozwojowi medycyny poznaliśmy lepiej nowotwory, dzięki czemu wiemy, że nowotwory w stopniu G3 są najbardziej agresywne, ale najlepiej reagują na chemioterapię, a raki G1 lepiej odpowiadają na hormonoterapię.&nbsp;<figure class="image"><img src="/uploads/stopien_zaawansowania_solo_363efb8b93.png"></figure>Indeks mitotyczny Ki67:&nbsp;Ten parametr świadczy o szybkości podziału komórek nowotworowych. Im komórki szybciej się namnażają, tym szansa na przerzuty jest większa, a w związku z tym rokowania u takiej pacjentki są gorsze. Za niski poziom indeksu Ki67 przyjmuje się wartość do 20% (kryterium dla Ki67 nie zostało ostatecznie ustalone, w Polsce wartość progową dla wysokiej proliferacji w różnych laboratoriach zawiera się w granicach 20-29%[1]). Powyżej tej wartości mówimy o wysokim indeksie Ki67.&nbsp;<figure class="image image_resized" style="width:69.86%;"><img src="/uploads/Ki_67_txt_d662a420f0.png"></figure>U chorych z HER2-dodatnim rakiem piersi Ki67 najczęściej przyjmuje wartości powyżej 30-40%. W części raków, szczególnie w potrójnie ujemnych, wartość indeksu Ki67 wynosi powyżej 50%.&nbsp;Stan receptorów steroidowych ER (estrogenowych), PgR (progesteronowych):&nbsp;Ta wartość świadczy o tym, czy nowotwór jest, czy nie jest hormonozależny. Obecność już 1% receptorów estrogenowych lub progesteronowych w jądrze komórek nowotworowych świadczy o tym, że nowotwór jest hormonozależny. Jednak najlepiej na ten rodzaj terapii odpowiadają raki, w których ponad połowa komórek raka ma dodatnie receptory w badaniu immunohistochemicznym. Ocenie poddawane są zawsze oba receptory.&nbsp;Przypadki, w których ER jest dodatni a PgR jest nieobecny lub wynosi mniej niż 20% określa się jako raki piersi luminalne B. Mają one nieco gorsze rokowania niż w przypadku pacjentek, u których receptor estrogenowy jest dodatni, a progesteronowy jest wysoki, czyli powyżej 20%.&nbsp;Receptor HER2:&nbsp;Do oceny ekspresji receptora HER-2 stosuje się rutynowo dwie metody: immunohistochemiczną (ocenę ekspresji białka IHC) i hybrydyzację in situ (ISH), która pozwala ocenić nadmiar kopii genu kodującego to białko. Najczęściej takie badanie wykonuje się metodą FISH (fluorescencyjna hybrydyzacja in situ), ale możliwe jest również zastosowanie innych metod (np. CISH chromogeniczna hybrydyzacja in situ). Obecnie podstawową metodą jest badanie immunohistochemiczne (IHC). Wyniki tego badania podaje się w skali od 0 do 3+, przy czym wyniki 0 i 1+ uznaje się za ujemne, a 2+ są graniczne i wymagają dodatkowego określenia w badaniu molekularnym. 3+ to wyniki dodatni. Badanie ISH jest zalecane każdorazowo w przypadku, gdy wynik oznaczania ekspresji białka jest niejednoznaczny.&nbsp;<figure class="image image_resized" style="width:80.02%;"><img src="/uploads/ocena_biaka_genu_HER_2_WWW_b21a9f5d46.png"></figure>Kategoria diagnostyczna:&nbsp;Jest określana w raporcie i porządkuje wyniki, które nie są jednoznaczne. Jest to 5-stopniowa skala.&nbsp;<ul><li>B1 – oznacza, że materiał zawiera zdrową tkankę</li><li>B2 – tkanka zawiera zmianę, która jest łagodna (np. gruczolakowłókniak)</li><li>B3 – zmiana o pewnym niewielkim potencjale złośliwości, która wymaga wycięcia lub obserwacji (np. brodawczaki)</li><li>B4 – podejrzenie nowotworu złośliwego, ale nieprawidłowych komórek jest zbyt mało lub są technicznie uszkodzone (w takim przypadku potrzebne jest pobranie kolejnego materiału do diagnostyki lub wycięcia zmiany do oceny histopatologicznej)</li><li>B5 – oznacza, że w pobranej tkance jest rak; dodatkowo w tej kategorii określa się jeszcze, czy jest to nowotwór naciekający, czy in situ</li><li>B5a – rak in situ (dosłownie: rak w miejscu powstania, czyli w świetle przewodu – komórki raka nie naciekają jeszcze podścieliska)</li><li>B5b– rak naciekający</li></ul>Podtyp biologiczny:&nbsp;Określa się go poprzez 4 parametry: receptor estrogenowy, progesteronowy, HER2 i Ki67.&nbsp;Kategorie podtypów biologicznych (dla raka we wczesnym stadium – ograniczonym do piersi):&nbsp;<ul><li>Luminalny A; wymaga tylko leczenia hormonalnego.</li><li>Luminalny B (HER2-ujemny); wymaga leczenia hormonalnego, ale stosuje się też chemioterapię bez leczenia celowanego anty HER2.</li><li>Luminalny B (HER2-dodatni); można zastosować hormonoterapię, chemioterapię i leczenie celowane anty-HER2.</li><li>HER2-dodatni (nieluminalny/niehormonozależny; można zastosować chemioterapię i leczenie celowane anty HER2.</li><li>Trójujemny przewodowy (potrójnie ujemny); obecnie stosuje się wyłącznie chemioterapię.</li><li>STH (specjalny typ histologiczny) hormonalnie zależny; można zastosować leczenie hormonalne.</li><li>STH (specjalny typ histologiczny) hormonalnie niezależny; chemioterapia.</li></ul>Każdy podtyp biologiczny determinuje inne leczenie. Jednak leczenie ostatecznie wybrane przez onkologa zależy nie tylko od podtypu biologicznego. Lekarz bierze pod uwagę wiele innych aspektów, m.in. wiek, stan kliniczny pacjenta, fakt czy są zajęte węzły chłonne.&nbsp;Komentarz&nbsp;To pole wypełnia patomorfolog, jeśli ma jakieś dodatkowe istotne spostrzeżenia i chce zwrócić na nie uwagę lekarzowi onkologowi lub chce rozszerzyć informacje określone w zasadniczej części raportu patomorfologicznego. Mogą to być informacje dotyczące samego nowotworu, np.: że jest mało utkania raka, materiał, który miał być poddany ocenie przez patologa nie nadaje się do oceny lub potrzebne jest pobranie kolejnego materiału ze względu na konieczność wykonania dodatkowych badań molekularnych.&nbsp;<a href="http://onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom1_05_Rak%20piersi_20190214.pdf">http://onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom1_05_Rak%20piersi_20190214.pdf</a>Konsultacja merytoryczna dr n. med. Wojciech Olszewski, Narodowy Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Państwowy Instytut Badawczy&nbsp;&nbsp;

Rola patomorfologa w diagnostyce nowotworów

Stopień zaawansowania raka piersi&nbsp;W celu dokładnego ustalenia stopnia zaawansowania nowotworów złośliwych stworzono klasyfikację TNM, jest to klasyfikacja raka piersi dzięki której lekarze mogą ustalić przebieg leczenia oraz określić rokowania.&nbsp;T=tumor size – wielkość guza&nbsp; N=lymph node involvement – obecność przerzutów w węzłach chłonnych&nbsp; M=metastasis – obecność przerzutów odległych&nbsp;<figure class="image image_resized" style="width:100%;"><img src="/uploads/TNM_e1556437751428_d5743b12d6.png"></figure>Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

Klasyfikacja TNM

Fakty i mity o raku piersi

Artykuły

Czy forma dożylna podawania leków, to jedyna forma, którą stosuje się w przypadku raka piersi? Jakie są inne formy podawania leków w leczeniu raka piersi? Wyjaśnia dr n. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii.

Jakie są formy podawania leków w przypadku leczenia raka piersi?

Jaka jest różnica między podaniem leku podskórnie a dożylnie (w formie wlewu)? Czy są jakieś różnice i czy wpływają one na odczucia i komfort pacjentki? Na te pytania odpowiada dr n. med. Barbara Radecka, onkolog z Opolskiego Centrum Onkologii.

Jaka jest różnica między podaniem leku podskórnie a we wlewie?

Jakie są zalety, wady i przeciwskazania z wszczepienia portu naczyniowego u kobiet z rakiem piersi?

prof. dr hab. n. med. Barbara Radecka

Jakie są korzyści dla pacjentki wynikające z podawania leku podskórnie?

Jaki jest czas podawania leku podskórnie, a jaki w formie dożylnej?

Dr n. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii wyjaśnia, czy każda kobieta z rakiem piersi może mieć leczenie podawane podskórnie i od czego zależy wybór formy podania leków.&nbsp;

Czy każda kobieta może skorzystać z podskórnych form podawania leków? Od czego to zależy?

W trakcie leczenia onkologicznego wykonuje się badania kontrolne. Jakie są wykonywane w przypadku podawania leków podskórnie, a jakie, gdy lek jest podawany dożylnie? Na te pytania odpowiada dr n. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii.&nbsp;

Czy są różnice w badaniach, które muszą być wykonane przed podaniem leku podskórnie i dożylnie?

Co to jest wczesny rak piersi

Jak wygląda leczenie wczesnego HER2+ raka piersi?

W trakcie leczenia onkologicznego wykonywane są badania, które mają sprawdzić stan zdrowia pacjentki i skuteczność leczenia. Jakie to badania? Jak często się je wykonuje? O szczegółach mówi dr n.med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.

Jakie badania są wykonywane w trakcie podawania leczenia?

Jak przygotować się do wizyty u lekarza

dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld

Jak wygląda przebieg choroby

Co to jest konsylium?

Jak przygotować się do konsylium i dlaczego w nim uczestniczyć

Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie wyjaśnia czy możliwe jest zachowanie płodności w trakcie leczenia raka piersi i jak wyglądają procedury, które mogą w tym pomóc.

Czy możliwe jest zachowanie płodności w trakcie leczenia raka piersi?

dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld


Które pacjentki odniosą korzyść z podwójnej blokady

Na czym polega leczenie neoadjuwantowe we wczesnym raku piersi

Jakie ma znaczenie zastosowania leczenia przedoperacyjnego

Co pacjentka powinna wiedzieć o leczeniu przedoperacyjnym?

Jak powinna wyglądać idealna współpraca onkologa i chirurga onkologicznego?

 Jakie są możliwości leczenia wczesnego raka piersi?

Jakie są korzyści z zastosowania leczenia przedoperacyjnego

 Jak się ocenia, że leczenie przedoperacyjne było skuteczne

Co można zmienić, aby pacjentki były przekonane do zabiegu przedoperacyjnego?

Leczenie przedoperacyjne jest dziś szeroko stosowaną metodą leczenia w raku piersi. Może pozwolić ono przede wszystkim zmniejszyć rozmiar guza lub cofnąć przerzuty w węzłach chłonnych pachowych.

Dlaczego czasem lepiej rozpocząć proces leczenia od podania leków systemowych, a nie od operacji?

<figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=6-5wab_XkHQ"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/6-5wab_XkHQ" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>&nbsp;<figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=LdxlmufbHgo"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/LdxlmufbHgo" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>Wczesny rak piersi - Szacuje się, że u 18-20% kobiet chorych na raka piersi rozpoznaje się podtyp HER2 dodatni. Ze względu na stopień zaawansowania nowotworu w momencie rozpoznania, chore najczęściej są kwalifikowane do leczenia neoadiuwantowego, czyli przedoperacyjnej chemioterapii połączonej z leczeniem celowanym anty-HER2 (tj. leczenie skierowane konkretnie przeciwko temu podtypowi). Takiego leczenia systemowego nie mogą otrzymać dwie grupy chorych – pacjentki u których są przeciwwskazania do leczenia chemioterapią np. przebyta operacja serca, która obciąża pacjentkę internistycznie (chemioterapia mogłaby wywołać powikłania) oraz pacjentki z bardzo małymi guzami, poniżej 1 cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych – takie pacjentki od razu kwalifikują się do zabiegu, który polega na usunięciu samego guza z piersi i wykonaniu procedury tzw. węzła wartownicznego, czyli oceny węzłów chłonnych (zwanych węzłami pierwszego spływu) – są to te, do których zmierza chłonka z guza. Podczas tej procedury wycina się 1-2 węzły chłonne i bada się je pod mikroskopem. Gdy nie ma w nich komórek nowotworowych, nie ma potrzeby wykonywania limfadenektomii, czyli usunięcia innych węzłów chłonnych. Chore z tej grupy mogą być poddane tylko i wyłącznie leczeniu chirurgicznemu, a następnie radioterapii.&nbsp;Wczesny rak piersi - HER2 dodatni rak piersi to typ raka, który rośnie szybko, w związku z czym większość guzów, które się rozpoznaje jest większa niż 1 cm. Często zmianie towarzyszą również przerzuty do węzłów chłonnych. W takich sytuacjach pacjentkom proponuje się w pierwszej kolejności leczenie neoadiuwantowe, czyli chemioterapię w połączeniu z leczeniem celowanym – anty HER2, by zmniejszyć guz. Dopiero później możliwe jest leczenie operacyjne.&nbsp;Dlaczego operacji nie wykonuje się od razu?&nbsp;Wiele kobiet z HER2 dodatnim typem nowotworu pyta swoich lekarzy, dlaczego nie mogą być od razu poddane operacji skoro guz rośnie? Ponieważ dzięki rozpoczęciu leczenia od chemioterapii i leczenia celowanego, istnieje większa szansa na oszczędzenie piersi, ale przede wszystkim na wyleczenie (poprzez osiągnięcie tzw. całkowitej odpowiedzi patologicznej pCR (więcej o pCR przeczytasz tu). Dlatego nie należy bać się leczenia przedoperacyjnego – taka procedura obowiązuje na całym świecie, jej skuteczność została potwierdzona w badaniach klinicznych i jest poparta rekomendacjami międzynarodowymi i polskimi. Schemat – leczenie przedoperacyjne – operacja – leczenie uzupełniające może przynieść większe korzyści niż schemat, w którym leczenie stosuje się dopiero po operacji.&nbsp;Możliwości leczenia pacjentek chorych na HER2 dodatniego raka piersi określa obowiązujący w Polsce program lekowy B.9. W ramach tego programu dla chorych jest dostępna terapia jednym lub dwoma lekami (tzw. podwójna blokada), które blokują receptor HER2.&nbsp;<ul><li>opcja I – w pierwszym etapie leczenia chore dostają 4 cykle chemioterapii zawierające antracykliny (grupa antybiotyków stosowanych jako leki przeciwnowotworowe), po których są kwalifikowane do leczenia taksoidami (to również część chemioterapii) oraz lekiem biologicznym, który blokuje receptor HER2.</li><li>opcja II – zastosowanie leczenia bez antracyklin. Od początku pacjentki dostają terapię z leczeniem celowanym anty HER2 i dwa cytostatyki (czyli leki, które działają toksycznie na komórki nowotworowe charakteryzujące się szybkim podziałem).</li><li>Opcja III i IV – dodanie drugiego leku antyHER2 odpowiednio do I lub II schematu, jest to tzw. podwójna blokada.</li></ul>Możliwość zastosowania tzw. podwójnej blokady w leczeniu wczesnego HER2 dodatniego raka piersi pojawiła się w Polsce stosunkowo niedawno – w listopadzie 2019 roku.Do takiej terapii kwalifikują się chore z tzw. czynnikami ryzyka a jej celem jest między innymi osiągnięcie tzw. pCR czyli calkowitej odpowiedzi patologicznej (więcej o pCR przeczytasz <a href="/rak-piersi/leczenie-pooperacyjne/czym-jest-calkowita-odpowiedz-patomorfologiczna-pcr">tu</a>).&nbsp;Zastosowanie podwójnej blokady w leczeniu przedoperacyjnym możliwe jest u pacjentek z rakiem HER2 dodatnim, które spełniają kryteria programu lekowego (LINK do programu). Brane pod uwagę są w nim m.in.: wielkość guza, status receptorów hormonalnych (czyli – czy receptory estrogenowe i progesteronowe są dodatnie, czy ujemne – ta informacja jest zawarta w wyniku badania histopatologicznego), to czy w węzłach chłonnych są obecne komórki nowotworowe (czy są przerzuty). Obecność bądź brak powyższych elementów i wzajemna zależność tych i innych czynników oceniana jest podczas konsylium i pozwala podjąć decyzję o kwalifikacji do leczenia.&nbsp;<figure class="image"><img src="/uploads/scscsc_a373d46796.png"></figure>1) Badania kliniczne to badania naukowe prowadzone z udziałem ludzi w celu odkrycia lub potwierdzenia skuteczności i bezpieczeństwa leków. Często to jedyna szansa skorzystania z nowoczesnej, nierefundowanej terapii.&nbsp;Czy warto pytać lekarza o terapie nierefundowane w Polsce?&nbsp;Medycyna stale się rozwija, a od pojawienia się nowego, skutecznego leku do momentu jego refundacji w Polsce mija dużo czasu. Dobrze jest jednak mieć wiedzę na temat nowych terapii. Jeżeli słyszałaś, że jest nowy lek, możesz zapytać lekarza o możliwość zastosowania go w Twoim przypadku. Wiedza i możliwość dokonania wyboru może dać Ci poczucie siły.&nbsp;Konsultacja merytoryczna dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Warszawie.&nbsp;&nbsp;

Schemat leczenia wczesnego HER2 dodatniego raka piersi w Polsce

Usłyszałaś diagnozę „wczesny rak piersi” i na pewno towarzyszy Ci wiele emocji, które mogą wezbrać na sile przed pierwszą wizytą u lekarza onkologa. W wielu ośrodkach to spotkanie odbywa się już po wizycie u chirurga onkologa i po konsylium. Im lepiej przygotujesz się do tej wizyty, tym łatwiej Ci będzie sobie z nimi poradzić. W pierwszej kolejności pamiętaj, że tak jak inni lekarze, onkolog chce Ci pomóc!&nbsp;<figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:42.09%;"><img src="/uploads/4_146dd8fb88.png"></figure>Na pierwszej wizycie u onkologa klinicznego po usłyszeniu diagnozy „wczesny HER2 dodatni rak piersi” lekarz przekaże Ci informacje o planie leczenia. Jeśli na konsylium (więcej o konsylium przeczytasz <a href="/rak-piersi/leczenie-przedoperacyjne/konsylium">tu</a>) nie ustalono inaczej, będzie to leczenie raka piersi systemowe, czyli chemioterapia w połączeniu z leczeniem celowanym anty-HER2 (więcej o schemacie leczenia wczesnego HER2+ raka piersi przeczytasz <a href="/rak-piersi/leczenie-przedoperacyjne">tu</a>). Leczenie raka piersi - Onkolog przedstawi, jak to leczenie będzie wyglądało i zleci dodatkowe badania, które będą wykonane w ośrodku, w którym podejmiesz leczenie. Pozwolą one na zakwalifikowanie do programu lekowego, w ramach którego jest refundowane leczenie celowane związane z obecnością receptora HER2.&nbsp;W skład tych dodatkowych badań mogą wchodzić:&nbsp;<ul><li>dostępny wynik badania immunohistochemicznego lub hybrydyzacji in situ (ISH) (ocena nadekspresji HER2, stopień ekspresji receptorów ER i PGR),</li><li>morfologia krwi z rozmazem, poziom kreatyniny,</li><li>poziom AIAT,</li><li>poziom AspAT,</li><li>stężenie bilirubiny,</li><li>USG jamy brzusznej,</li><li>RTG klatki piersiowej,</li><li>scyntygrafia kośćca (w zależności od oceny klinicznej),</li><li>mammografia lub USG piersi wraz z dołami pachowymi – u chorych leczonych przedoperacyjnie (w uzasadnionych sytuacjach klinicznych zamiennie CT lub NMR piersi) w zależności od możliwości oceny wymiarów zmian przed leczeniem,</li><li>EKG,</li><li>ECHO,</li><li>konsultacja kardiologiczna – wyłącznie u pacjentów ze współistniejącymi istotnymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego,</li><li>test ciążowy (u kobiet z możliwością zajścia w ciążę).</li></ul>Na kolejnej wizycie lekarz onkolog obejrzy i podsumuje wyniki tych badań i dopiero wtedy będziesz mogła rozpocząć leczenie.&nbsp;<figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:25.22%;"><img src="/uploads/znacznik_guza_6f65bb8957.png"></figure>W niektórych ośrodkach lekarz onkolog (zazwyczaj zleca to chirurg onkolog) jeszcze przed rozpoczęciem chemioterapii, przy okazji dodatkowych badań, zleca także założenie znacznika do guza. To mały drucik (tzw. kotwica), który zakłada się najczęściej pod kontrolą USG do guza. Jeśli dojdzie do całkowitej remisji patomorfologicznej (tzw. pCR. Więcej o całkowitej odpowiedzi patomorfologicznej przeczytasz tu), czyli do zniknięcia guza, chirurg onkolog, dzięki znacznikowi, wie gdzie guz był zlokalizowany i może usunąć tkankę z tego miejsca.&nbsp;Czy powinnam zabrać coś na pierwszą wizytę?&nbsp;Jest kilka rzeczy, które powinnaś zabrać do lekarza onkologa i takich, których zabierać nie musisz, ale z pewnością pomogą Ci podczas spotkania.&nbsp;<figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:15.55%;"><img src="/uploads/pacjent_skoroszyt_2_b33a841970.png"></figure><ul><li>Wyniki badań – bardzo ważne jest, abyś zabrała ze sobą dotychczasowe wyniki badań. Lekarz onkolog będzie chciał je obejrzeć i przeanalizować. Zabierz ze sobą wyniki:</li></ul><ol><li>biopsji</li><li>mammografii</li><li>USG piersi</li><li>USG węzłów chłonnych pachowych</li><li>badania krwi.</li></ol>Resztę badań lekarz onkolog będzie z Tobą ustalał na bieżąco.&nbsp;<ul><li>Lista pytań – wizyta u onkologa wzbudza wiele emocji. Pod ich wpływem</li><li>możesz zapomnieć, co chciałaś powiedzieć lub o co zapytać. Dlatego warto, abyś przed wizytą zapisała sobie na kartce lub w notatniku pytania. Nie bój się ich zadawać lekarzowi. Jako pacjent masz prawo do informacji (więcej o prawach pacjenta przeczytasz <a href="/prawa-pacjenta">tu</a>).</li><li>Notatnik i długopis – weź je ze sobą, aby zapisać ważne informacje, termin kolejnych wizyt, etc.</li></ul>&nbsp;Czy na taką wizytę mogę przyjść z osobą towarzyszącą?&nbsp;Oczywiście – to może być ktoś z rodziny lub bliski przyjaciel. Z powodu towarzyszących Ci emocji i natłoku nowych informacji możesz czuć się skrępowana przed zadaniem pytań, które wcześniej sobie przygotowałaś. W takich sytuacjach towarzysząca Ci osoba może zadawać pytania za Ciebie lub robić notatki, gdy Ty będziesz słuchać lekarza.&nbsp;<figure class="image image_resized" style="width:65.39%;"><img src="/uploads/pacjent_bliski_lekarz_rozmowa_5ffde4f699.png"></figure>Przed wizytą u onkologa możesz zebrać informacje o swoim podtypie nowotworu (informacje te są zawarte w wyniku badania histopatologicznego) i leczeniu. Już podstawowa wiedza pozwoli Ci na lepszą komunikację z lekarzem i zrozumienie tego, co do Ciebie mówi. Pytaj o wszystko, czego nie rozumiesz i co budzi Twoje wątpliwości. I pamiętaj – im lepiej przygotujesz się do tej wizyty, tym bardziej z niej skorzystasz.&nbsp;<figure class="image image_resized" style="width:40.78%;"><img src="/uploads/pacjent_onkolog_rozmowa_b44b2c4c51.png"></figure>Konsultacja merytoryczna dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld, Narodowy Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Państwowy Instytut Badawczy&nbsp;&nbsp;

Jak wygląda pierwsza wizyta u lekarza onkologa klinicznego po otrzymaniu diagnozy – wczesny HER2+ rak piersi

sobol_2.png

<figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=6Kn-N6dj2MY"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/6Kn-N6dj2MY" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure><figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=Xld6ohukS-M"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/Xld6ohukS-M" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>Medycyna oferuje coraz więcej możliwości skutecznej walki z rakiem piersi. Zanim jednak poddasz się dobranej dla Ciebie terapii, będą Ci towarzyszyły tysiące myśli i silne emocje wynikające ze strachu przed nieznanym.&nbsp;„Nie wiem, co mnie czeka”&nbsp;W pierwszym etapie choroby – niedługo po diagnozie będzie towarzyszyć Ci wiele pytań dotyczących m.in. samego leczenia – „Jak zareaguję na leczenie?”, „Z jakimi objawami ubocznymi przyjdzie mi się mierzyć?”, „Dlaczego w moim przypadku lekarz podjął takie, a nie inne decyzje?”, „Jak się zmieni moje życie?”. Te pytania burzą poczucie bezpieczeństwa i wywołują lęk, ponieważ nie znasz na nie odpowiedzi. Potrzebujesz wiedzy, aby móc się dobrze przygotować do leczenia i tego, co Cię czeka. Ona przekłada się na plan działania i zmniejszenie strachu przed chorobą.&nbsp;Jak zdobyć wiedzę?&nbsp; Próbuj zrozumieć diagnozę, w tym mogą Ci pomóc poniższe porady:&nbsp;<ul><li>Poproś bliską osobę, żeby towarzyszyła Ci podczas wizyty u onkologa. Będzie Ci raźniej. Razem zapamiętacie więcej szczegółów i informacji.</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:22.04%;"><img src="/uploads/1_b35188b3be.png"></figure><ul><li>Przed konsultacją spisz wszystkie swoje pytania na kartce, następnie przeczytaj wszystkie pytania lekarzowi. Wymagaj odpowiedzi na każde z pytań, wszystkie są przecież dla Ciebie istotne. Najważniejszym prawem pacjenta jest prawo do bycia informowanym. Dobra relacja i komunikacja z lekarzem daje bezcenne poczucie bezpieczeństwa.</li></ul><figure class="image image_resized" style="width:20.61%;"><img src="/uploads/2_1_e677ea7ccd_fbc1c39987.png"></figure><ul><li>Pytaj o wszystko, czego nie rozumiesz i co budzi Twoje wątpliwości. Pamiętaj, że nie ma niemądrych pytań.</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:34.44%;"><img src="/uploads/3_e1557342443248_1_192af5e8fe.png"></figure><ul><li>Zapytaj swojego lekarza o wszystkie dostępne formy leczenia raka piersi.</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:22.03%;"><img src="/uploads/4_d407e9bc18.png"></figure><ul><li>Omów z lekarzem plan postępowania. Ustalcie zasady współpracy.</li></ul><figure class="image image-style-align-center image_resized" style="width:22.02%;"><img src="/uploads/5_5dc1bece3f.png"></figure>Najważniejsze, żebyś pamiętała o swoich potrzebach i oczekiwaniach. Nie bój się mówić o nich swojemu lekarzowi – jeśli chcesz wiedzieć wszystko od razu – wyraź tą potrzebę. Jednocześnie pamiętaj o tym, że Twój lekarz może nie być w stanie udzielić Ci obszernej odpowiedzi na niektóre pytania, dlatego kieruj je do odpowiednich osób, które zajmują się danym obszarem – psychologa, rehabilitanta, dietetyka etc.&nbsp;Konsultacja merytoryczna Adrianna Sobol, wykładowca Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, psychoonkolog Fundacji Onkocafe.&nbsp;&nbsp;

Jak przygotować się do leczenia?

Aktualności

Nasza kampania „Wylecz raka piersi HER2+” trwa już 3 lata! Co się przez ten czas zmieniło?

Poradnik dla kobiet z wczesnym rakiem piersi

Operacja to dopiero drugi etap! O naszej kampanii w “DGP”

Jak radzić sobie ze stresem w dobie koronawirusa? Psychoonkolog w #Lato z Onet

OmeaLife jest z nami!

Dobra wiadomość dla pacjentek z rakiem piersi!

Inauguracja kampanii “Wylecz raka piersi HER2+”

Poradnik dla kobiet
z wczesnym rakiem piersi

Logo

Organizatorzy

Partner merytoryczny